اثر آلودگی هوا بر یادگیری دانش آموزان
محیط
پیرامون انسان شامل هوایی است كه همه زندگی وابسته به آن است. هوا جدا از تامین
اكسیژن حیات بخش برای انسان، چند عمل دیگر هم انجام می دهد؛ بدن انسان به وسیله جریان
هوا خنك می شود، حس های ویژه ای مانند شنوایی و بویایی به وسیله محرك هایی كه از
راه هوا منتقل می شوند كار می كنند، عوامل بیماریزا به وسیله هوا می توانند انتقال
یابند، آلودگی هوا به گردوغبار، دود، گازهای سمی و بخارهای شیمیایی موجب بیماری و
حتی مرگ می شود، هوای تمیز و تازه موجب تحریك مغز، افزایش كارآیی، تحریك گردش خون
و سوخت و ساز بدن می شود، تنفس هوای سالم برای كودكان و نوجوانان ضروری می باشد و
باعث افزایش یادگیری و شادابی كودكان می گردد، تنفس مكرر هوای آلوده موجب افسردگی،
كاهش یادگیری، بروز بیماری های چون آسم، برونشیت و سرطان در كودكان می شود.
هوای كلاس و اتاق های
مسكونی:
زندگی و فعالیت در اتاق ها و كلاس ها، هوای كلاس
را تباه می كند. همچنین تنفس دانش آموزان در كلاس های شلوغ از جریان هوای سالم می
كاهد، اگر به جای هوای مصرف شده، هوا جایگزین نشود می تواند به آسایش، بهداشت،
كارآیی، یادگیری و سلامت دانش آموزان آسیب برساند. در اتاق هایی كه هوای آنها خوب
تهویه نشود به انسان احساس خفقان و ناراحتی دست می دهد. همچنین اختلالاتی مانند
سردرد، خواب آلودگی، ناتوانی در تمركز فكری روی می دهد. در چنین كلاس هایی عفونت
های ناشی از ریز قطره ها و كم شدن مقاومت در برابر بیماری ها در صورت مواجهه در
درازمدت بروز می كند. هوای اتاق ها و كلاس ها به وسیله آلاینده های میكروبی هوای
بازدم، بوی بدن، عرق كردن، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و كثیف بودن لباس ها،
آلوده می شود. باز كردن درها و پنجره ها بعد از ساعت آموزشی و زنگ تفریح به تبادل
هوا و جریان هوای تازه كمك می كند.
آلودگی هوا:
اگر بخواهیم تعریف مناسبی از آلودگی هوا بیان كنیم
عبارتست از یك یا چند ماده آلود كننده، گاز، مایع، جامد در هوای آزاد به مقدار و
مدتی كه كیفیت آن را به نحوی تغییر دهد كه برای انسان، موجودات زنده و همچنین آثار
و ابنیه مضر باشد.
منابع آلوده كننده هوا:
منابع آلوده كننده به چند دسته تقسیم می شود؛
منابع سیار: مثل اتومبیل، هواپیما، قطار، كشتی
منابع ثابت: مثل كارخانجات، كارگاه ها، مراكز مسكونی، مراكز تجاری، مدرسه و
مانند آن
منابع متفرقه: مثل انفجار، سوزاندن، زباله، آتش سوزی، تخریب ساختمان ها
نشانگرهای آلودگی هوا:
کربن و اکسیدهای کربن ( CO,CO2) این گاز محصول احتراق
ناقص در موتور اتومبیل ها می باشد. افزایش این گاز، برخی اوقات باعث خفگی افراد می گردد.
همچنین باعث مشكلات عصبی، اختلال بینایی، كاهش یادگیری می گردد. این عوارض در دانش
آموزان شدیدتر و بیشتر است.
اكسیدهای گوگرد: این اكسیدها بر اثر سوخت نفت،
مازوت و گازوئیل حاصل می شود. اگر میزان این اكسید در ظرف مدت معینی بیش از حد
استاندارد شود موجب مشكلات تنفسی، كاهش میدان دید، بروز بیماری قلبی، ریوی و كلیوی
می شود.
سرب: مصرف بنزین های سرب دار در اتومبیل ها باعث
وارد شدن سرب در هوا می شود. افزایش سرب در بدن موجب كم خونی، اختلال درك، افت تحصیلی،
عوارض مغزی و پرخاشگری می گردد.
علائم مسمومیت با سرب:
مسمومیت با سرب، هم از راه استنشاق (لحیم كاری،
باتری سازی و جوش كاری) هم از راه خوراكی اتفاق می افتد كه عبارتند از: رنگ های
صنعتی، رنگ خال كوبی، باتری ها، بنزین سرب دار و بسیاری از تركیبات صنعتی دیگر.
سرعت جذب سرب از راه تنفس بسیار سریع است و از راه گوارش در كودكان %5 و در بالغین
10 % جذب می شود، علائم مسمومیت با سرب را به دو دسته حاد و مزمن می توان تقسیم
كرد. در مسمومیت حاد بسته به سن فرد علائم متفاوت است به طوری كه در كودكان در
موارد خفیف باعث بی اشتهایی و گاهی استفراغ، تحریك پذیری و خواب آلودگی و اجتناب
از بازی كردن و در موارد شدید باعث لكنت زبان، عدم تعادل، تشنج و كما می شود.
علائم مسمومیت حاد در نوجوانان و بالغین در موارد خفیف به صورت درد شكم، یبوست،
درد اندام، افزایش فشار خون و در موارد شدید به شكل نارسایی كلیه، سردرد و از دست
دادن حافظه است. علائم در موارد مزمن به صورت كم خونی، اختلال رشد و مشكلات كلیوی
ظهور می شود. این بیماران را باید در اولین فرصت به مراكز اورژانس انتقال داد.
بیماری های ناشی از
آلودگی هوا در دانش آموزان:
آسم: منظره دود غلیظی كه
آسمان شهرها را تیره و تار كرده است به خوبی نشان می دهد كه بشر چگونه با دست خودش
هوای محیط زندگی را مسموم كرده، آلودگی هوا منحصر به فضای باز و هوای آزاد نمی شود
بلكه محیط كار، مدارس و داخل خانه را شامل شده و بیشتر صدمه به دانش آموزان وارد می
شود. از شایع ترین بیماری های دوران كودكی و نوجوانی، آسم می باشد كه ارتباط زیادی
با آلودگی هوا دارد، آلاینده های هوا یكی از شناخته شده ترین عوامل تشدید كننده
آسم و حتی كمك كننده در ایجاد آسم كودكان به شمار می رود.دانش آموزان مبتلابه آسم حتی الامكان در مواقعی كه
آلودگی هوا زیاد است از خانه خارج نشوند و از رفت و آمد در خیابان ها خودداری
كنند. همچنین به اطلاعیه های اداره هواشناسی و شركت كنترل هوا دقت نمایند، بخصوص
در فصل سرد به دلیل ابتلابه عفونت های ویروسی در معرض حملات آسمی بیشتری هستند. سرطان: بررسی های دقیق نشان
داده كه رابطه ای باریك بین سرطان ریه، برونش و شدت آلودگی هوای شهر وجود دارد.
گازهایی كه از خودروها متصاعد می شود ایجاد مسمومیت می كند و اثرات روانی نامناسب
به جا می گذارد.
تاثیر تغذیه بر كاهش اثرات آلودگی هوا:
سلنیوم یكی از قوی ترین موادی است كه اثرات سمی
فلزات سنگین را بر مغز خنثی می كند. از بین فلزات سنگین بخصوص در شهرهایی كه آلودگی
هوا دارند بیشتر از سرب، جیوه و كادمیوم تشكیل شده است. این فلزات از طریق هوای
استنشاقی وارد بدن می شوند. با صنعتی شدن جوامع میزان تماس با این مواد افزایش یافته
به طوری كه مطالعات نشان داده اند میزان سرب تجمع یافته در بدن انسان، امروزه هزار
برابر این میزان در 1600 سال قبل می باشد. سلنیوم به فلزات سمی متصل شده و آنها را
از بدن دفع می كند و از این طریق كمك عمده ای به افزایش یادگیری و حافظه می كند.
مواد غذایی حاوی سلنیوم عبارتند از: جوانه گندم، سبوس گندم، حبوباتجو، گوشت، مغزها،
آجیل، لبنیات، ماهی تن، جگر و قلوه حاوی مقادیر قابل توجهی سلنیوم هستند. مقادیر
جزئی سلنیوم در سبزیجات، برگ سبز تیره، بادام زمینی، زرده تخم مرغ، مارچوبه و گوجه
فرنگی وجود دارد.
راه کار پیشنهادی:
دستگاه های تصفیه هوا می تواند با استفاده
از عملکرد فیلترهای متعدد آلودگی های محیطی را جذب کنند. در همین راستا دستگاه های
تصفیه هوای ساملن با بهره گیری از انواع فیلترهای پیشرفته و به روز دنیا میتواند
کمک موثری در به حداقل رساندن آلودگی های محیطی داشته باشد. در ادامه به برخی از ویژگی های به کار گرفته شده در فیلترهای
استفاده شده در دستگاه های ساملن اشاره شده است.
پیش فیلتر: ﺟاﺬب ذرات درﺷﺖ آﻻﯾﻨﺪ،
ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﻣﻌﻠﻖ در ھﻮا
فیلتر هپا: ﺟاﺬب ذرات ﺑﺴﯿﺎر
رﯾﺰ ﮔﺮد و ﻏﺒﺎروﺣﺴﺎﺳﯿﺖ زا ﻣﺜﻞ ﮔﺮده ﮔﻠﮭﺎ و ذرات ﺑﺪن ﺣﯿﻮاﻧﺎت ﺧﺎﻧﮕﯽ و ﻗﺎرﭼﮭﺎی ﻣﻮﺟﻮد
در ھﻮا
لامپ UV: اﺳﺘﺮﯾﻞ ﮐﺮدن ھﻮا - از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﺑﺎﮐﺘﺮﯾﮭﺎی ﺑﯿﻤﺎری زا
فیلتر Tio2:ﺑﻌﺪ از ﺗﺎﺑﺶ ﻻﻣﭗ UV
روی آن ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺠﺰﯾﮫ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺳﺮﻃﺎﻧﺰای آﻟﯽ ﻣﺜﻞ ﺑﻨﺰن و ﻓﺮم آﻟﺪﯾﺪ وﮐﻠﺮوﻓﺮم وDEP و NOxو از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن اﺛﺮ
ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ارﮔﺎﻧﯿﮏ VOC می شود.
فیلترکربن
اکتیو: از ﺑﯿﻦ ﺑﺮﻧﺪه ﺑﻮی ﺳﯿﮕﺎر و ﺑﻮی دود و ﺑﻮی ﻏﺬا
یونایزر: با
تولید دو ملیون یون منفی در فضای اتاق ضمن از بین بردن باکتری ها احساس طراوت و
شادابی را ایجاد می کند و باعث رقیق شدن هوا و در نتیجه جذب راحت تر اکسیژن می
شود.
:منبعروزنامه
رسالت، شماره 6625 به تاريخ 1/11/87، صفحه
5 (فرهنگي)